onweer astrafobie vragen

Vragen aan een onweersexpert vindt u hieronder. Let wel bij het lezen is het goed om u bewust te zijn van dat het onveiligheidsgevoel bij overmatige angst voor onweer zich moeilijk laat relativeren. Informatieverwerkingsproblemen die bij angststoornissen optreden 'zoeken' naar de negatieve bevestiging van de onveiligheid, en worden moeilijk ontkracht met relativerende informatie. Er overlijden gemiddeld 5 mensen per jaar in Nederland aan onweer. Afgezet tegen bijvoorbeeld het aantal verkeersdoden (meer dan 700 per jaar) of mensen met longkanker (meer dan 6.000 per jaar) is dat relatief weinig.

Donderslag op heldere hemel:

- Hoe vaak komt donderslag op heldere hemel voor?

Expert: bij echt volmaakt heldere hemel komt dat zeer, zeer zelden voor (ik heb het persoonlijk nog nooit meegemaakt). Vrijwel altijd als het lijkt bij heldere hemel te zijn is er dan toch wel een bui actief ergens in de omgeving.

- Slaat deze altijd in?

Expert: nee dat hoeft zeker niet. De bliksemflits kan zich ook tussen verschillende lagen in de atmosfeer bewegen.

- Hoe ver(km) van de bui kan dit voorkomen?

EXPERT: Maximaal enkele kilometers

- Zijn er plaatsen waar dit meer voor komt dan op andere plaatsen?

- Komt dit veel/vaker voor in de bergen?

EXPERT: in berggebieden komt dit zeker vaker voor. Dat komt omdat er door de bergen extra krachtige stijgstromingen ontstaan, een bevorderlijke factor voor het ontstaan van onweersbuien.

Algemene vragen:

· Ik woon op 4 hoog, maar onderaan een heuvel. Er zijn ruim voldoende hogere punten in de omgeving, in hoeverre is het realistisch dat ik niet het balkon op durf als het onweert? Al is dit in de verte.

EXPERT: in de verte is geen probleem, maar als het dichtbij komt (zeg minder dan 2 – 3 kilometer (6-9 seconden tellen)) dan zou ik naar binnen gaan.

· Mensen voelen getintel en ruiken ozon als de bliksem dichtbij inslaat, is dit waar?

EXPERT: jazeker, door de hoge temperatuur in het bliksemkanaal ontstaat er ozon en sterke elektrische velden kan je waarnemen als mens. Denk maar aan statische elektriciteit als je een dikke wollen trui uittrekt. Dat voel je ook.

· Soms hoor je geknetter als het onweert. Is dit de bliksem? Is die dan dichtbij? Is hij dan echt gevaarlijk dichtbij en moeten we de auto in of in een gebouw gaan zitten?

EXPERT: het geknetter ontstaat evenals de donder door het uitzetten van de lucht in het hete bliksemkanaal. Als het binnen 3 seconden gehoorsafstand is (minder dan 1 km afstand) zou ik zeker beschutting zoeken. Auto/bus/trein is het allerveiligst daarna gebouwen.

· Op de radars van wetter.com of buienradar kun je de buien volgen. Vaak is donkerblauw een stevige regenbui met mogelijk een klap onweer. Hoe groot is dan de kans dat die klap onweer er daadwerkelijk is?

EXPERT: Buienradar.nl neerslagradar rood is doorgaans onweer. De intensiteit kan heel variabel zijn. Sommige buien hebben maar een enkele donderslag en daarna stopt het; variërend tot buien met tientallen ontladingen per minuut. Doorgaans: hoe groter het “rood” hoe meer ontladingen.

· Hoe kan ik een naderende onweersbui herkennen? Op wat voor een soort wolken moet ik letten? En wat als het eigenlijk de hele dag bewolkt is? Hoe kan ik dan merken of er onweer nadert?

EXPERT: favoriete condities zijn hoge temperatuur èn veel vocht in de lucht (“drukkend” weer), of actieve koufrontpassage. Typerende wolkenvormen zijn (google ze maar eens): Altocumulus castellanus en Altocumulus floccus als voorboden van zomeronweer. Vrijwel zeker krijg je (in de omgeving) binnen 24-48u onweer als je zulke wolkjes hebt gezien. Ze zijn echt zeer herkenbaar. Buien bestaan altijd uit zogeheten Cumulonimbuswolken dat zijn hele hoge wolken (tot wel 15 km) doorgaans met aambeeld- of kapvormige toppen. Bij helder weer kan je ze al van veraf zien. Maar ze kunnen ook verscholen zitten in dikke gelaagde bewolking en dan vallen ze dus niet op!

· Is het veilig om leidingwater te gebruiken (douchen, afwassen, handen wassen etc.) terwijl het onweert (in een straal van 15 km)?

EXPERT: ja hoor dat kan. Veel hoofdwaterleidingen zijn tegenwoordig van kunststof en wat er aan metalen leidingen over is, is uitstekend geaard door de ligging in de grond.

· Is het verstandig om muziek te luisteren tijdens onweer, ter afleiding? Men kan immers niet goed horen hoe ver weg het dan is.

EXPERT: draadloze apparaten is nooit een probleem. De donder komt er toch wel bovenuit. Bedrade apparaten zou ik de stekker uitnemen als het onweer echt heel dichtbij is. Bij inslag op elektriciteitsnet of antennekast kan het apparaat vernield worden door overspanning.

· Kan ik gewoon over een hoge brug fietsen als het onweert?

EXPERT: als het onweer <5 km is zou ik die bruggen zeker mijden. Het zijn hoge en metalen voorwerpen dus een gerede kans op inslag.

· Zijn er plaatsen op aarde/in Nederland waar de bliksem vaker in slaat? Waar ligt dat dan aan?

EXPERT: hier staat een hele mooie kaart: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bliksem en dan zie je dat het in NL best wel meevalt… in NL zijn voorkeursplekken het (zuid)oosten van het land en de kuststrook. (Zuid)oosten heeft vaak hogere temperaturen en de kust heeft in het najaar nogal eens onweer vanwege hoge zeewatertemperatuur.

Vakantie en wandelen in de bergen:

- Waar in Europa onweert het het minst? Welk gebied raad u aan als het gaat om de minste kans op onweer?

EXPERT: Ierland, Schotland, Scandinavië hebben gemiddeld weinig onweer. Zie ook de kaart. Maar dat wil dus niet zeggen dat daar nooit onweer voorkomt.

- Als ik in een dal (echt dal tussen de bergen van zeker hoger dan 1500 m) zit en ik sta met mijn tent aan het water(een meer), hoe veilig ben ik dan?

EXPERT: watervlaktes hebben altijd een verhoogd risico op blikseminslag. Het water is een goede geleider.

- Op campings in de bergen, ook in het dal, worden vaak de boomtoppen van hoge bomen afgezaagd, is dit vanwege de kans op inslag?

EXPERT: dat weet ik niet; zou ook kunnen zijn vanwege risico op afbreuk door sneeuw of storm.

- Stel mijn caravan (we zijn weer op vakantie in een bergdal) staat naast hoge, maar niet de allerhoogste bomen, hoe groot is de kans dat de inslag in die bomen zal zijn?

EXPERT: die kans is niet zo groot. Maar ik zou de caravan niet naast een eenzame hoge boom zetten.

- Als er onweer is voorspeld en het begint te druppen en te waaien, maar de buien blijven aan de andere kant van de berg, is het dan veilig om buiten te blijven? De lucht direct boven mij is blauw en daaromheen zie je wel duidelijk de buien.

EXPERT: buien kunnen sterk blijven “hangen” in de bergen, maar als het al begint te regenen dan zou ik toch regelmatig kijken hoe de bui zich ontwikkelt want wellicht komt hij dan toch over de berg heen.

- Wij gaan kamperen. Waar zet ik het beste de tent neer?

EXPERT: het liefst op een beschutte plek, niet vlakbij meer of rivier, en niet op een hoge plek. Ook niet onder een eenzame hoge boom.

- We zitten in de tent en het begint te onweren. Het is moeilijk te zeggen hoe ver weg het is, het blijft donderen en bliksemen. Kunnen we in de tent blijven, of is het beter om in de auto de bui af te wachten?

EXPERT: als het echt zwaar wordt (veel ontladingen, op minder dan 1-2 km) dan zou ik voor de auto kiezen. Die is 100% veilig.

- Wij zijn aan het wandelen en worden overvallen door een onweersbui. Wat kunnen we het beste doen? Ongeacht het gebied waar we zijn.

EXPERT: als het echt zwaar wordt, op je hurken gaan zitten of een kuil/greppel opzoeken, of overhangende rots, etc. Nooit bij metalen afrasteringen of alleenstaande bomen.

- En in het bos? Er is geen schuilhut in de nabije omgeving.

EXPERT: in het bos kan je gewoon blijven lopen. Maar let wel op eventuele takbreuk door inslag of windstoten.

- Klopt het dat je dan het beste NIET aan de bosrand kan blijven?

EXPERT: de bosrand kan je inderdaad beter vermijden.

- Is het beter om dan zo snel mogelijk naar de auto te gaan of kunnen we beter wachten?

EXPERT: als de auto binnen een paar minuten lopen ligt zou ik daarheen gaan.

- We weten niet precies hoe ver het nog is naar de auto, wat dan?

EXPERT: zie eerder. Bij onweer dat nog relatief ver is of licht is zou ik gewoon doorlopen, zeker in een beschutte omgeving (bos, bebouwing, dal). Als je een grote open vlakte over moet kijk dan hoe de bui trekt. Als het ergste nog moet komen dan zou ik even een schuilplaats zoeken en pas na de bui verder trekken.

Maar in het algemeen zou ik in berggebieden eerst zeer kritisch naar de weersverwachting kijken en risicovolle tochten (boven de boomgrens, klimtochten) alleen ondernemen als het echt gegarandeerd stabiel blijft en doorgaans geldt in de bergen hoe eerder op de dag hoe beter.

- Er wordt gewaarschuwd dat men niet met wandelstokken op de rug van de rugzak mag lopen in de bergen (of gewoon) als het onweert. Is dit dan omdat het aluminium (of ander metaal) de bliksem aantrekt of omdat de uitstekende stokken ervoor zorgen dat men een hoog punt creëert? of beide?

EXPERT: metaal is een goede geleider en de spitse punten van de stokken kunnen zorgen voor grote veldsterktegradiënten. Dat kan bliksem aantrekken.

- Stel wij moeten een riviertje oversteken en er is geen brug (je moet dus door het water), de onweersbui is op ongeveer 4 a 5 kilometer, is het veilig om het water over te steken?

EXPERT: dat kan volkomen risicoloos.